Talerze. Wedle klasycznych zasad powinno się ustawiać na stole trzy rodzaje talerzy: głębokie do zupy, płaskie do przekąsek i dań głównych i mniejsze, również płaskie, tak zwane deserowe. Talerze przeważnie są okrągłe, ale w nowoczesnych serwisach spotykamy zróżnicowane kształty, ośmiokątne czy owalne, dostosowane do ryb, niektórych potraw mięsnych itp. W skład takich serwisów wchodzą zresztą najrozmaitsze półmiski, salaterki, małe owalne talerzyki, na których podajemy na przykład avocado. Warto jednak pamiętać, że i bez tych nowości nasz stół może wyglądać ładnie.
Nigdy nie należy ustawiać talerza na talerzu. Wyjątkiem od tej reguły jest talerz do zupy, który możemy postawić na talerzu płaskim. Jeżeli pragniemy zmieniać talerze przy każdym daniu, ustawiamy je na pomocniku lub barku, by mieć je pod ręką.
Na co dzień talerze zmieniamy tylko dwukrotnie – po zupie i następnie przed podaniem sera czy deseru, chyba że specyficzne przyprawy lub zapach którejś z potraw, na przykład ryby, miałyby zepsuć smak innych dań. Jako ciekawostkę podajmy, że podawanie przeznaczonych dla jednej osoby nakryć stołowych – talerzy, łyżek, widelców i szklanek – zaczęło się dopiero w połowie XVI wieku. Przedtem jadano ze wspólnej misy, a niektóre potrawy układano na kromkach chleba służących za podstawkę. Często natomiast biesiadnicy przynosili ze sobą własne noże.
Podczas uroczystego posiłku talerze powinno się zmieniać po każdym daniu, podając także oddzielne talerze do sera, a następnie – do deserów. Miseczka na sałatę może stać na prawo od talerza. Wodę do płukania rąk przynosi się pod koniec posiłku, równocześnie z talerzami deserowymi.
BŁĘDY, KTÓRYCH NALEŻY UNIKAĆ
Istnieją odgłosy, których nie lubimy słuchać, są gesty, które uważamy za nieeleganckie.
Nie wolno głośno przeżuwać jedzenia ani mówić z pełnymi ustami. Jedząc zamykamy usta, sięgamy po małe kęsy. Siorbanie przy jedzeniu zupy jest niedopuszczalne.
Nawet jeśli potrawa jest wyśmienita, powstrzymajmy się od wycierania talerza kawałkiem chleba trzymanym w ręku. W ostateczności, jedząc w gronie najbliższych, możemy pozwolić sobie na zebranie sosu kawałkiem chleba wbitym na widelec.
Jeżeli mamy wątpliwości, jak należy się zachować, najlepiej zerknąć na gospodarzy i naśladować ich.
Unikajmy palenia – tytoń przy stole to gastronomiczna herezja. Można odstąpić od tej zasady pod warunkiem, że pani domu ustawiła na stole popielniczkę. Wówczas poprośmy o pozwolenie sąsiada i sięgnijmy po papierosa po zjedzeniu sera podawanego przed deserem.
Używanie wykałaczek nie należy do dobrego tonu, podobnie jak wszelkie gesty mające usunąć drobinę jedzenia, która utknęła pomiędzy zębami.
Kieliszki. Ilość kieliszków ustawionych przy każdym nakryciu zależy od tego, jak uroczysty jest posiłek, a także od różnorodności podawanych win. Przy prostym posiłku wystarczy szklanka lub kieliszek na wodę i kieliszek do wina. Kieliszki ustawia się wedle wielkości – największy po lewej, coraz mniejsze na prawo od niego. A zatem największy kieliszek na wodę, obok średni, tak zwany kieliszek do burgunda, potem mniejszy, do win białych lub bordeaux, i wreszcie, zależnie od menu stawiamy – lampkę do szampana. We Francji każdy region ma własny rodzaj kieliszków, których wielkość i kształt uzależnione są od rodzaju produkowanych tam win. Najważniejsze jednak, by szkło było delikatne i miało ładny kształt. Unikajmy kolorowych kieliszków, te bowiem uniemożliwiają podziwianie barwy najlepszych win. Możemy podać je ostatecznie do szampana.
Serwetki. Raz jeszcze musimy podkreślić różnicę pomiędzy codziennym posiłkiem w gronie rodzinnym i posiłkiem bardziej wystawnym. Na co dzień serwetki kładziemy po lewej stronie talerza, czasami – w specjalnych kółeczkach. Podejmując gości składamy je w kwadrat i kładziemy obok talerza lub na talerzu (wówczas powinny mieć kształt trójkąta). Unikajmy form zbyt wymyślnych. Wsuwanie serwetki w kształcie wachlarza do kieliszka jest dopuszczalne wyłącznie w restauracjach. Znawcy tematu już w XVII wieku ustalili, że istnieje 27 rozmaitych sposobów składania serwetki i każdemu z nich przypisuje się inne znaczenie!
