Zamieszkujące kiedyś tereny obecnej Bułgarii ludy, a także nacje przemieszczające się przez te ziemie na skutek dziejowych burz, odcisnęły trwały ślad na obyczajowości dzisiejszych mieszkańców tego kraju. Kultura Traków zmieszana z wpływami rzymskich kolonistów, zwyczaje pustoszących te ziemie barbarzyńców, a wreszcie model życia osiadłych tu w VI w. Słowian i niepokojącego ich stale Bizancjum, dały podstawy kulturowe utworzonemu w 681 r. państwu Protobułgarów. Wojowniczy, tiucsko-tatarski szczep, który po rozproszeniu wojsk bizantyńskich śmiało wtargnął do Dobrudży pod wodzą chana Asparucha, szybko wchłonięty został przez żywioł słowiański. W ciągu dwóch zaledwie wieków dokonał się niemal całkowity zanik języka protobułgarskiego, którego nieliczne relikty (wraz ze słowem „Bułgar”) spotkać można we współczesnym języku. Tak specyficznie ukształtowane państwo bułgarskie ze stolicą w Pliśce szybko nabierało siły i znaczenia.
Na początku IX w. — za panowania chana Kruma — Bułgaria stała się znaczną, zagrażającą nawet Bizancjum potęgą, a jej granice sięgały Dniestru i Cisy. W 865 r. car Borys I przyjął chrzest z rąk duchowieństwa greckiego, włączając tym samym Bułgarię w zasięg wpływów kultury bizantyjskiej. Za panowania następcy cara Borysa — Symeona (893—927) — Bułgaria przeżywała „wiek złoty”. Wspaniały rozwój gospodarczy, imponująca stolica w Presławiu, ożywiona twórczość literacka pod szczególnym patronatem cara dowodzą, że ówczesna Bułgaria na długo wyprzedziła w swoim rozwoju wiele państw Europy. Spadkobiercy autokratora Symeona nie potrafili jednak utrzymać potęgi państwa. W XI w. Bułgaria na około 170 lat dostała się pod panowanie Bizancjum,
II Cesarstwo Bułgarskie utworzone zostało w wyniku narodowego powstania, jakie w 1185 r. wzniecili dwaj tyrnowscy bojarzy — Asen i Piotr. Do dawnej świetności powróciła Bułgaria, której stolicą było teraz Tyrnowo, za czasów wielkich władców — Kałojana oraz Iwana-Asena, stając się najpotężniejszym państwem na Bałkanach. Z czasem jednak wewnętrzne walki o władzę, obce interwencje oraz pierwsze w Europie powstanie chłopskie doprowadziły do podziału państwa na dwie części. Tak osłabiona Bułgaria — od dawna już nękana przez Turków — stała się ich łatwym łupem. W 1393 r. po trzech miesiącach krwawych walk padło Tyrnowo. Bułgaria utraciła niepodległość na blisko 500 lat. Ciężkie jarzmo otomańskiego państwa, nieustanne represje w stosunku do pozbawionej praw „rai” stanowią wstrząsającą kartę dziejów narodu bułgarskiego. Krwawo tłumione były próby oporu, a żadne powstanie nie dało zamierzonego efektu. Dopiero w 1878 r. wojna Rosji z Turcją przyniosła Bułgarii wyzwolenie po pięciu wiekach niewoli.
